In der Stille Jerusalems des Jahres 326 begibt sich Kaiserin Helena auf eine Reise, die mehr als eine bloße Pilgerfahrt sein soll. Es ist eine Reise ins Heilige Land, eine Suche nach dem verlorenen Kreuz – nach jenem Holz, das in sich das größte Geheimnis und den tiefsten Schmerz der Menschheitsgeschichte birgt. Für uns Christen ist das Kreuz kein bloßes Relikt, sondern das göttliche Symbol, das die Dunkelheit durchbricht und das Licht der Erlösung ausstrahlt. Die Hl. Kaiserin Helena findet das Kreuz nach Tagen der Entbehrung und Entschlossenheit unter den staubigen Steinen Golgathas, verborgen und doch lebendig. Es ist ein Zeugnis der göttlichen Gegenwart, die sich nicht in Pracht und Glanz, sondern in der Demut und im Schmerz offenbart.

Das Fest der Auffindung des Heiligen Kreuzes, das wir heute begehen, erinnert uns Armenier und die ganze Christenheit daran, dass das Kreuz weit mehr ist als ein Symbol des Leidens. Es ist der Schnittpunkt zwischen Himmel und Erde, der Ort, an dem Gott und Mensch sich begegnen – und zwar nicht in Triumphen, sondern in der Ohnmacht und der Verlassenheit. Hier, an diesem Ort, wird das Unfassbare Wirklichkeit: Der Tod wird überwunden, und das Leiden wird in Liebe verwandelt.

Das Geheimnis des Kreuzes in der Armenischen Tradition

In der armenischen Apostolischen Kirche hat das Kreuz eine unvergleichliche Bedeutung. Unsere kunstvoll gestalteten Khach’kars, die überall in Armenien und in der Diaspora stehen, sind mehr als steinerne Zeugen. Sie sind lebendige Botschaften, die die Jahrhunderte durchdringen, ein schweigendes Evangelium, das von Leiden, Hoffnung und Auferstehung spricht. Diese Kreuzsteine sind nicht nur Verzierung; sie sind Gebete in Stein, Ausdruck eines Glaubens, der von Generation zu Generation weitergegeben wurde – ein Glauben, der das Kreuz als den Anker unserer Existenz betrachtet.

Denn das Kreuz ist kein simples Symbol oder eine schmückende Geste. Es ist ein Ruf zur Liebe, aber auch zur Bereitschaft, sich selbst hinzugeben, so wie Christus es tat. Die Geschichte erzählt, dass die Hl. Helena, nachdem sie das Kreuz gefunden hatte, es in einer silbernen Truhe in der Kirche der Auferstehung aufbewahrte. Und von dort aus wurde das Kreuz zum Zeichen der Hoffnung für unzählige Menschen. Es ist, wie der Apostel Paulus schreibt, „eine Torheit denen, die verloren gehen; uns aber, die wir gerettet werden, ist es die Kraft Gottes“ (1. Kor. 1, 18).

Das Kreuz: Ein Paradox, das über den Tod hinausgeht

Die Macht des Kreuzes liegt in seiner Paradoxie: Ein Folterinstrument wird zum Zeichen des Lebens, ein Ort der Ohnmacht zur Quelle der Kraft, ein Symbol der Verurteilung zur Quelle der Erlösung. Wir leben in einer Welt, die nach Erfolg strebt, die Stärke und Unabhängigkeit feiert. Aber das Kreuz zeigt uns einen anderen Weg – den Weg der Schwäche, des Dienens, des Loslassens. Es erinnert uns daran, dass wahre Kraft sich nicht in äußerem Glanz zeigt, sondern in der Bereitschaft, für die anderen da zu sein, in der Liebe, die sich selbst hingibt.

Diese Botschaft des Kreuzes ist heute relevanter denn je. In einer Zeit, in der der persönliche Gewinn und das Streben nach Macht oft über das Wohl der Gemeinschaft gestellt werden, ruft uns das Kreuz zur Umkehr. Es fordert uns auf, neu zu begreifen, was wahre Größe bedeutet. Größe zeigt sich im Mitfühlen, im Verstehen und im Verzeihen – Werte, die oft übersehen werden, doch die für die Tiefe und Würde des menschlichen Lebens unerlässlich sind.

Ein Aufruf zur inneren Erhebung

Heute, an diesem Fest der Auffindung des Heiligen Kreuzes, stehen wir vor einer Wahl: Werden wir das Kreuz als ein Symbol der Vergangenheit betrachten, oder werden wir es als lebendigen Ruf zur Erneuerung und Hingabe annehmen? Jedes Mal, wenn das Kreuz in unserer Kirche verehrt wird, erheben wir es nicht nur physisch, sondern auch geistlich. Wir heben es in unseren Herzen, als Zeichen der Liebe und der Hoffnung, die selbst der Tod nicht auslöschen kann.

Heute, im Angesicht des Hl. Kreuzes, sind wir eingeladen, nicht nur die Erinnerung an die Auffindung dieses heiligen Zeichens zu feiern, sondern auch den inneren Ruf zur Nachfolge zu hören. Denn das Hl. Kreuz erinnert uns daran, dass der Weg zu Gott durch das Opfer und die Liebe führt, die bereit ist, sich selbst zu vergessen, um das Leben in anderen zu entfachen.

Das Kreuz ist das Tor zur Ewigkeit – und heute, in diesem Moment, lädt es uns ein, seine Kraft anzunehmen und in dieser Liebe zu leben, die alles verändert.

Pfr. Dr. Diradur Sardaryan
27.10.2024, Göppingen

Երուսաղէմի լռութեան մէջ՝ 326 թուականին, կայսրուհի Հեղինէն սկսաւ ճամբորդութիւն մը, որ աւելի խորք ունի քան պարզ ուխտագնացութիւն մը։ Ան կը թեւակոխէ Սրբութեան մէջ՝ փնտռելու համար կորսուած Խաչը՝ այն փայտը, որ իր մէջ կը պարունակէ մարդկութեան մեծագոյն գաղտնիքը եւ խորունկ վիշտը։ Մեզ՝ քրիստոնեաներուս համար, Խաչը պարզ յիշատակ մը չէ, այլ աստուածային խորհրդանիշ՝ որ կը խախտէ խաւարը ու կը սփռէ փրկութեան լոյսը։ Ս. Հեղինէ, օրերու զրկանքներու եւ վճռականութեան ընդմէջէն կը գտնէ Խաչը Գողգոթայի փոշոտ քարերուն ներքոյ՝ թաքնուած, սակայն կենդանի։ Այս Խաչը աստուածային ներկայութեան վկայութիւնն է, որ կը բացուի ոչ թէ շուքի ու փառքի, այլ խոնարհութեան եւ ցաւի ընդմէջէն։

Այսօր մենք կը տօնենք Սուրբ Խաչի Գիւտը, որ մեզ՝ հայերուս, եւ ամբողջ քրիստոնեայ աշխարհը կը յիշեցնէ, որ Խաչը աւելին է քան վիշտի խորհրդանիշ մը։ Խաչը երկինքի եւ երկրի հատման կէտն է՝ այն վայրը, ուր Աստուած եւ մարդ կը հանդիպին ոչ թէ յաղթանակներով, այլ տկարութեան եւ մինակութեան մէջ։ Հոն, այդ վայրին մէջ, անպատմելին կը դառնայ իրականութիւն՝ մահը կը յաղթուի, իսկ ցաւը կը վերածուի սիրոյ։

Խաչի խորհուրդը Հայկական աւանդութեան մէջ

Հայ Առաքելական եկեղեցիին մէջ Խաչը ունի անզուգական նշանակութիւն։ Մեր գեղեցիկ մշակուած խաչքարերը, որ Հայաստանէն մինչեւ սփիւռք կը կանգնին, աւելին են քան քարէ վկաներ։ Անոնք կենդանի պատգամներ են՝ դարերէն ներս խօսող, լուռ աւետարան՝ ցաւի, յոյսի եւ յարութեան մասին։ Այս խաչքարերը զարդարանք մը չեն միայն. անոնք աղօթքներ են քարի մէջ, արտայայտութիւն այն հաւատքին՝ որ սերունդէ սերունդ փոխանցուած է, հաւատք մը, որ Խաչը կը տեսնէ իբրեւ մեր կեանքի հիմքն ու խարիսխը։

Խաչը պարզ խորհրդանիշ մը չէ, ոչ ալ զարդարանքի նշան։ Ան կոչ մըն է նուիրումի եւ սիրոյ, պատրաստակամութիւն՝ ինքզինք զոհելու, ինչպէս ըրաւ Քրիստոս։ Աւանդութիւնը կը պատմէ, որ Հեղինէ, երբ գտաւ Խաչը, զայն պահեց Աւետման եկեղեցւոյ մէջ՝ արծաթեայ արկղի մը մէջ։ Եւ հոնկէ Խաչը դարձաւ յոյսի նշան անթիւ-անհամար հոգիներու համար։ Ինչպէս կը գրէ Պօղոս առաքեալը, Խաչը՝ «անխելքութիւն է անոնց համար, որ կորսուած են, բայց մեզ՝ փրկուածներուս համար՝ Աստուծոյ զօրութիւնն է»։

Խաչը՝ պարադոքս մը

Խաչի զօրութիւնը իր պարադոքսի մէջ կը կայանայ՝ չարչարանքի գործիք մը կը դառնայ կեանքի խորհրդանիշ, տկարութեան վայրը կը դառնայ զօրութեան աղբիւր, դատապարտումի խորհրդանիշը կը վերածուի փրկութեան նշանի։ Մենք կ’ապրինք աշխարհի մը մէջ, որ կ’ողջունէ յաջողութիւնը, կը փառաբանէ զօրութիւնն ու անկախութիւնը։ Բայց Խաչը մեզի կ’ցուցաբերէ տարբեր ուղի մը՝ տկարութեան, ծառայութեան, թողութեան ուղին։ Ան մեզ կը յիշեցնէ, որ ճշմարիտ զօրութիւնը կը գտնուի ոչ թէ արտաքին փառքի մէջ, այլ՝ պատրաստակամութեան մէջ՝ ուրիշներուն համար ըլլալու, սէր մը՝ որ ինքզինք կը զոհէ։

Խաչի այս պատգամը այսօր՝ աւելի քան երբեք, արդիական է։ Այս ժամանակաշրջանին, երբ անձնական շահն ու իշխանութեան ձգտումը յաճախ կը գերադասուին համայնքի բարօրութենէն, Խաչը մեզի կը հրաւիրէ վերաիմաստաւորելու ճշմարիտ մեծութիւնը։ Մեծութիւնը կը պարզուի կարեկցութեան, ըմբռնումի եւ ներման մէջ՝ արժէքներ, որ յաճախ անտեսուած են, բայց էական են մարդկային կեանքի խորութեան եւ արժանապատուութեան համար։

Ներքին բարձրացման կոչ մը

Այսօր՝ Սուրբ Խաչի Գիւտի տօնին, մենք ընտրութեան առջեւ ենք՝ Խաչը պիտի տեսնենք որպէս անցեալի խորհրդանիշ, թէ՞ պիտի ընդունինք զայն որպէս կենդանի կոչ՝ նորոգումի եւ նուիրումի։ Ամէն անգամ, երբ մեր եկեղեցիին մէջ Խաչը կը տոնուի, մենք զայն միայն ֆիզիկապէս չենք փառաւորեր, այլ՝ նաեւ հոգեպէս։ Զայն կը բարձրացնենք մեր սրտերուն մէջ՝ իբրեւ սիրոյ եւ յոյսի նշան մը, զոր նոյնիսկ մահը չէ կարողացած մարել։

Թող որ այսօր՝ Խաչին առջեւ կանգնած, ո՛չ միայն նշենք այս սուրբ նշանի գիւտը, այլ լսենք նաեւ ներքին կոչը՝ հետեւելու համար խաչուած Քրիստոսին։ Խաչը մեզ կը յիշեցնէ, որ Աստուծոյ հասնելու ուղին կը տանի զոհողութեան եւ սիրո ճանապարհով, այն սիրով, որ պատրաստ է մոռնալ ինքզինք՝ ուրիշներու մէջ կեանք արթնցնելու համար։

Խաչը յաւիտենականութեան դուռն է, եւ այսօր՝ այս պահուն, ան մեզի կը հրաւիրէ ընդունելու իր զօրութիւնը եւ ապրելու այն սիրոյ մէջ, որ ամէն ինչ կը փոխէ։

Տիրատու քհն. Սարդարեան
27.10.2024, Գեօփինգէն