Von einem Geheimnis, das Jahrhunderte überdauert, und von der Kunst, Hoffnung zu teilen.
Von Pfr. Dr. Diradur Sardaryan

Es ist ein stilles Ritual, das an diesem Sonntag in armenischen Kirchen auf der ganzen Welt beginnt. Die Hisnak-Zeit, eine in Vergessenheit geratene, aber dennoch wichtige Zeit – ein fünfzig Tage dauernder Weg durch Besinnung, Gebet und Gemeinschaft – öffnet die Tore der Herzen für das Licht, das die Welt vor mehr als zweitausend Jahren verändert hat. Es ist eine Zeit der Erwartung, die in ihrer Symbolik und Tiefe einzigartig ist, und doch ist sie eingebettet in eine universelle Sehnsucht, die auch den Advent in westlichen Kirchen prägt.

Während im Westen die Adventszeit mit dem ersten Sonntag im Dezember beginnt und in Weihnachtsmärkten und Lichterglanz ihren Ausdruck findet, versammelt sich die armenische Gemeinde in schlichterer Feierlichkeit (Traditionell wird in der Armenischen aber auch in anderen orthodoxen Kirchen Ostern größer gefeiert). Hisnak, benannt nach dem armenischen Wort für fünfzig, beginnt bei den armenischen Christen früher – meist Mitte November – und endet erst mit dem Fest der Geburt und Erscheinung des Herrn am 6. Januar. Der Auftakt dieser spirituellen Reise ist der Sonntag „Բարեկենդան Յիսնակի պահոցն“ (Barekendan (Karneval) des Hisnak-Fastens), eine Feier, die Buße und Hoffnung, Demut und Freude verbindet.

Zwischen Hisnak und Advent – Zwei Wege, ein Ziel

Es ist faszinierend, wie zwei christliche Traditionen denselben Glauben auf unterschiedliche Weise zelebrieren. Im Westen sind Adventskranz und vier Kerzen – jede für eine Woche der Vorbereitung – tief in die kulturelle DNA eingewoben. Der Advent ist die Zeit der Christkindlmärkte, des Glühweins und der gemeinsamen Lieder. Es ist ein Fest des Lichts in einer dunklen Jahreszeit.

Die Hisnak-Zeit hingegen folgt einem anderen Rhythmus. Statt vier Wochen umfasst sie sieben Wochen, symbolisiert durch sieben Kerzen am Hisnak-Kranz. Eine achte, größere Kerze in der Mitte – traditionell weiß – steht für Christus selbst, das Licht der Welt. Diese Symbolik, die in der Armenischen Kirche tief verwurzelt ist, zeigt sich in einer intimeren, stärker auf die Liturgie fokussierten Art des Feierns. Es geht weniger um äußere Rituale, als vielmehr um innere Einkehr.

Und doch, bei allen Unterschieden, verbindet Advent und Hisnak etwas Grundlegendes: der Sinn des Wartens. Warten auf das Licht. Warten auf das Versprechen einer besseren Welt.

Lesungen, die Hoffnung sprechen

Die biblischen Lesungen zu Barekendan des Hisnak-Fastens begleiten die Hisnak-Zeit mit einer kraftvollen Botschaft. So malt der Hl. Prophet Jesaja das Bild eines Gottes, der Rettung bringt:
„Siehe, das ist unser Gott, auf den wir hofften, dass er uns retten würde“ (Jesaja 25:9).

Die Lesung aus dem Philipperbrief ruft zur Dankbarkeit und Liebe auf:
„Ich danke meinem Gott, sooft ich an euch denke“ (Philipper 1:3).

Und das Evangelium nach Lukas erinnert uns daran, dass wahre Größe in der Demut liegt:
„Denn der Kleinste unter euch allen, der ist groß“ (Lukas 9:48).

Diese Worte stehen im Kontrast zu einer Welt, die oft von Lautstärke, Eile und Konsum geprägt ist. Sie laden ein, das Warten mit Hoffnung zu füllen und in der Stille der Kirche ein Licht zu finden, das Orientierung bietet.

Gemeinsam die Hoffnung tragen

Vielleicht ist das größte Geschenk dieser Zeit die Gemeinschaft. Während westliche Kirchen ihre Adventsfeiern oft mit den breiten Schwingen kommerzieller Weihnachtskultur mischen, bleibt die Hisnak-Zeit ein bewusster Rückzug in die Tiefe. Doch auch hier gibt es Schnittpunkte: In beiden Traditionen wird das Licht der Hoffnung geteilt, sei es durch Kerzen, die in den Fenstern brennen, oder durch Spenden, die Bedürftigen zugutekommen.

Die Armenische Kirche setzt in der Hisnak-Zeit auf ein starkes Wir-Gefühl. Spendenaktionen für Kinder in Armenien, gemeinsames Singen und das Basteln von Hisnak-Kränzen schaffen eine Verbindung zwischen Glaube und konkretem Handeln. Es ist eine Erinnerung daran, dass Licht erst dann seine wahre Kraft entfaltet, wenn es geteilt wird.

Eine universelle Botschaft

Wenn man die Adventszeit und die Hisnak-Zeit nebeneinanderstellt, erkennt man, dass sie mehr vereint als trennt. Beide Traditionen sprechen eine universelle Sprache: die Sprache der Hoffnung. In einer Welt, die oft von Dunkelheit und Spaltung geprägt ist, laden sie ein, Brücken zu bauen – zwischen Menschen, Kulturen und Glaubensrichtungen.

Vielleicht liegt genau darin die Botschaft dieses Sonntags: dass das Licht, das wir entzünden, nicht nur uns erhellt, sondern alle, die mit uns warten. Auf das Licht der Hoffnung. Auf das Versprechen des Friedens. Auf die Geburt des Kindes, das die Welt verändern sollte.

Teilen Sie das Licht

Zeigen Sie Ihre Vorfreude auf Weihnachten, indem Sie ein Bild Ihres Hisnak- oder Adventskranzes posten. Nutzen Sie den Hashtag #HisnakLicht und lassen Sie uns gemeinsam die Welt ein wenig heller machen.

Ինչպէս կը սպասեն Սուրբ Ծննդեան Հայ Առաքելական Եկեղեցին եւ Արեւմուտքը
Դարեր տեւած առեղծուածի մը եւ յոյս տարածելու մասին:

Տիրատուր քհն. Սարդարեան

Այս կիրակին, աշխարհի տարբեր կողմերու մէջ գտնուող հայ եկեղեցիներուն մէջ, կը նշէ Յիսնակաց Բարեկենդանը, որ հնագոյն աւանդոյթի խորհուրդը կը կրէ իր մէջ։ Հիսնակին ժամանակաշրջանը՝ մոռացութեան մատնուած, բայց խորապէս հարուստ եւ կարեւոր ժամանակաշրջան մը՝ ինքնախորհրդածութեան, աղօթքի եւ համախմբուածութեան հիսունօրեայ ուղի մը, կ’առաջնորդէ մեր սրտերը դէպի այն լոյսը, որ երկու հազար տարիներ առաջ աշխարհի ուղին փոխեց։ Այս ժամանակաշրջանը առանձնայատուկ է իր խորհրդանիշներով եւ խորութեամբ, բայց նաեւ ունիվերսալ է՝ պարուանուած այն ակնկալութեամբ, որ Արեւմուտքի մէջ նաեւ կը պատկանի Ադվենտի խորհրդին։

Արեւմուտքին մէջ, Ադվենտը կը սկսի Դեկտեմբեր ամսուան առաջին կիրակիին եւ կը փայլի տօնավաճառներու ու շլացնող լոյսերու մէջ։ Հայ համայնքը, սակայն, կը նշէ այս ժամանակաշրջանը աւելի պարզ եւ խոնարհ ոճով (աւանդաբար Հայ Եկեղեցին ավելի մեծ շուքով կը տօնէ Զատիկը)։ Հիսնակը, որ իր անունը կը ստանայ հայերէն «հիսուն» բառէն, կը սկսի աւելի շուտ՝ Նոյեմբեր ամսուան կէսերը, եւ կ’աւարտի Յունուար 6-ի Ս. Ծննդեան եւ Աստուածայայտնութեան տօնին հետ։ Հոգեւոր այս ճամբորդութեան մեկնարկը կը կատարուի «Բարեկենդան Հիսնակի Պահոց» Կիրակին, որ զուգակցում է ապաշխարութիւնը եւ յոյսը, խոնարհութիւնը եւ ուրախութիւնը։

Հիսնակի եւ Ադվենտի միջեւ – Երկու ճանապարհ, մէկ նպատակ

Հետաքրքրական է տեսնել, թէ ինչպէս երկու քրիստոնէական աւանդոյթներ նոյն հաւատքը կը տօնեն տարբեր ձեւերով։ Արեւմուտքին մէջ Ադվենտի պսակը եւ չորս մոմերը՝ իւրաքանչիւրը նուիրուած պատրաստութեան մէկ շաբաթուան, խոր արմատներ ունին մշակութային կեանքին մէջ։ Ադվենտը լոյսի տօն մըն է՝ ձմրան մութ օրերու ընթացքին։

Հիսնակի ժամանակաշրջանը, սակայն, այլ ընթացք ունի։ Չորս շաբաթուան փոխարէն, ան կը ներառէ յոթ շաբաթներ, որոնք կը խորհրդանշուին Հիսնակի պսակի վրայ զետեղուած յոթ մոմերով (Գերմանահայոց նոր աւանդութիւն մը, որին սկիզբ դրաւ Թեմիս բարեխնամ Առաջնորդ` Գերաշնորհ Տ. Սերովպէ եպիսկոպոս Իսախանեան)։ Կեդրոնին աւելի մեծ ու սպիտակ մոմ մը՝ ներկայացնելով Քրիստոսը՝ աշխարհի լոյսը։ Այս խորապէս հայ եկեղեցական խորհրդանշանը կ՚արտայայտուի աւելի հոգեւոր եւ արարողակարգային մօտեցումով, ուր կեդրոնացումը արտաքին ծէսերուն վրայ չէ, այլ՝ ներքին մաքրման եւ խորհրդածութեան։

Բայց, բոլոր տարբերութիւններուն մէջ, Հիսնակը եւ Ադվենտը կիսուած ունին մէկ բան՝ սպասելու խորհուրդը։ Սպասել լոյսին, սպասել խոստումին՝ աւելի լաւ աշխարհի մը։

Ընթերցումներ, որ կը խօսին յոյսի մասին

Հիսնակի Բարեկենդանին ընթերցումները իրենց մէջ կը կրեն զօրաւոր պատգամ մը։

Եղիա մարգարէն կը նկարագրէ Աստուծոյ մը, որ փրկութիւն կու տայ.
«Ահա Աստուածը մեր, որուն վրայ յոյս դրինք, որպէսզի փրկէ մեզ» (Եսայի 25:9):

Փիլիպպեցիներու նամակը կը հրաւիրէ երախտագիտութեան եւ սիրոյ.
«Աստուծոյ կը շնորհակալեմ ամէն անգամ, երբ ձեզ կը յիշեմ» (Փիլիպպեցիներ 1:3):

Իսկ Ղուկասի Աւետարանը կը յիշեցնէ, թէ ճշմարիտ մեծութիւնը խոնարհութեան մէջ է.
«Քանզի ամենափոքրն ձեզմէ մեծն է» (Ղուկաս 9:48):

Այս խօսքերը կը հակադրուին աշխարհի մը, որ յաճախ կը յորդի աղմուկով, շտապումով եւ սպառողականութեամբ։ Անոնք կը հրաւիրեն լցուելու յոյսով եւ գտնելու այն լոյսը, որ կ՚առաջնորդէ մեզ։

Համատեղ կրել յոյսը

Գուցէ այս ժամանակաշրջանի մեծագոյն պարգեւը համախմբուածութիւնն է։ Մինչ Արեւմուտքի եկեղեցիները կը միաւորեն իրենց Ադվենտի արարողութիւնները աւելի ընդարձակ տօնական մշակոյթի հետ, Հիսնակը կը մնայ ինքնամփոփ՝ հոգեւոր խորութեամբ լի։ Բայց այստեղ եւս կան ընդհանրութիւններ. երկու աւանդոյթներուն մէջ յոյսի լոյսը կը բաժնուի՝ լինի մոմերու միջոցով կամ նուիրատուութիւններով։

Հայ Եկեղեցին Հիսնակի ընթացքին ուշադրութիւն կ՚դարձնէ համայնքային համախմբուածութեան վրայ։ Նուիրատուութիւններ՝ Հայաստանի երեխաներուն, հաւաքական երգեցողութիւն եւ Հիսնակի պսակներու պատրաստութիւն՝ կը միաւորեն հաւատքը եւ գործնական համերաշխութիւնը։ Լոյսը միայն այն ժամանակ կը ստանայ իր իսկական զօրութիւնը, երբ բաժնուի։

Համընդհանուր պատգամ

Երբ կը դնենք Ադվենտը եւ Հիսնակը կողք կողքի, կը հասկնանք, որ անոնք աւելի կը միաւորուին, քան կը բաժնուին։ Երկու աւանդոյթներն ալ կը խօսին համընդհանուր լեզուով՝ յոյսի լեզուով։ Աշխարհի մը մէջ, որ յաճախ խաւարով եւ պառակտումով լեցուն է, անոնք կը հրաւիրեն կամուրջներ կառուցելու՝ մարդկային, մշակութային եւ հաւատքի խաւերու միջեւ։

Թէեւ այս կիրակիի պատգամը պարզ է. լոյսը, որ կը վառենք, թող միայն մեզ չլուսաւորէ, այլ նաեւ բոլոր անոնց, որ մեզի հետ կը սպասեն՝ յոյսի լոյսին, խաղաղութեան խոստումին, մանկան ծնունդին, որ աշխարհը պիտի փոխէր։

Բաժնեցէք լոյսը

Ցոյց տուէք ձեր Սուրբ Ծննդեան սպասման ուրախութիւնը՝ Hisnak- կամ Ադվենտի պսակի նկար հրապարակելով։ Օգտագործեցէք հեշթեգը #HisnakLicht եւ միասին փորձենք աշխարհը քիչ մը աւելի պայծառ դարձնել։